Η Προσθετική Οδοντιατρική (ή Οδοντική Προσθετική) είναι κλάδος της Οδοντιατρικής που ασχολείται με την αποκατάσταση ενός τμήματος του δοντιού ή ενός ή περισσοτέρων ελλειπόντων δοντιών καθώς και με την αποκατάσταση ή ρύθμιση της σύγκλεισης με απώτερο σκοπό την άρτια λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος σύμφωνα όμως με τους κανόνες που επιτάσσει η σύγχρονη αισθητική.

Η Οδοντική Προσθετική διακρίνεται στην Ακίνητη Προσθετική και την Κινητή Προσθετική.

Η Ακίνητη προσθετική περιλαμβάνει εργασίες που συγκολλούνται στην στοματική κοιλότητα με ειδικές οδοντιατρικές κονίες (κόλλες) πάνω σε φυσικά δόντια ή ρίζες τους που έχουν απομείνει και ο ασθενής δεν τις αφαιρεί καθόλου.

Οι εργασίες αυτές είναι οι ακόλουθες:

• Όψεις πορσελάνης
• Ολοκεραμικά ένθετα επένθετα
• Στεφάνες μεταλλοκεραμικές
• Στεφάνες ολοκεραμικές
• Γέφυρες μεταλλοκεραμικές
• Γέφυρες ολοκεραμικές
• Γέφυρες τύπου Maryland μεταλλοκεραμικές
• Γέφυρες τύπου Maryland ολοκεραμικές
• Εμφυτεύματα

Όψεις Πορσελάνης

Πρόκειται για λεπτές κεραμικές (από πορσελάνη) κατασκευές που συγκολλούνται στην εξωτερική επιφάνεια των προσθίων κυρίως δοντιών με ειδικές κονίες (κόλλες). Αφορά μία σύγχρονη τεχνική που απαιτεί ελάχιστη αφαίρεση (τρόχισμα) οδοντικής ουσίας και εξασφαλίζει ιδανικό σχήμα και μέγεθος στα δόντια σας αλλά και το επιθυμητό χρώμα.

Ενδείξεις

• Σε δόντια με δυσχρωμίες από χρήση τετρακυκλίνης, φθορίαση ή υπενασβεστίωση.
• Σε δόντια με κενά μεταξύ τους.
• Σε δόντια με ανωμαλίες στο σχήμα ή το μέγεθος.
• Σε δόντια με κατάγματα στο κοπτικό τριτημόριο.
• Σε δόντια με ελαφρύ συνωστισμό (στραβά δόντια σε μικρό βαθμό).

Αντενδείξεις

• Σε ασθενείς που τρίζουν ή σφίγγουν τα δόντια τους.
• Σε ασθενείς που έχει αποκαλυφθεί η ρίζα λόγω περιοδοντίτιδας.
• Σε ασθενείς με έξεις όπως το δάγκωμα στυλών, καρφιτσών νυχιών.

Πλεονεκτήματα

• Συντηρητική παρασκευή (τρόχισμα) των δοντιών.
• Άψογη αισθητική λόγω της φυσικής απόδοσης και σταθερότητας του χρώματος.
• Αντίσταση στην απορρόφηση υγρών και χρωστικών.
• Αυξημένη αντοχή μετά τη συγκόλληση.

Μειονεκτήματα

• Ευαίσθητη τεχνική

Ολοκεραμικά Ένθετα και Επένθετα

Πρόκειται για εμφράξεις (σφραγίσματα) που κατασκευάζονται από πορσελάνη στο εργαστήριο παρέχοντας καλύτερη εφαρμογή και άριστη αισθητική.

Ενδείξεις

• Σε άτομα που εφαρμόζουν αποτελεσματική στοματική υγιεινή.
• Σε άτομα που δεν παρουσιάζουν τάση τερηδονισμού.
• Σε δόντια που πρόκειται να εμφραχθούν αλλά δεν παρουσιάζουν έντονες υποσκαφές.

Αντενδείξεις

• Η παρουσία εκτεταμένων τερηδόνων.
• Η παρουσία υπασβεστιώσεων στις γλωσσικές ή παρειακές επιφάνειες.

Πλεονεκτήματα

• Άριστη αισθητική.
• Άριστη λειτουργικότητα.

Στεφάνες (θήκες) μεταλλοκεραμικές

Παρόλο που η προληπτική οδοντιατρική έχει πραγματοποιήσει ραγδαία εξέλιξη τα τελευταία χρόνια πολλές φορές καλούμαστε να αποκαταστήσουμε στους ασθενείς μας δόντια με εκτεταμένες βλάβες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μεταλλοκεραμική στεφάνη (θήκη) είναι η λύση εκλογής. Πρόκειται για κατασκευή που καλύπτει εξολοκλήρου τη μύλη του δοντιού ενισχύοντας την πρόγνωση και αυξάνοντας το χρόνο ζωής του στη στοματική κοιλότητα.
Αποτελείται εσωτερικά από μέταλλο και εξωτερικά καλύπτεται από πορσελάνη.

Ενδείξεις

• Σε δόντια με εκτεταμένες εμφράξεις (σφραγίσματα).
• Σε δόντια ενδοδοντικά θεραπευμένα (απονευρωμένα).
• Σε δόντια με κατάγματα μύλης.
• Σε δόντια με έντονες αποτριβές είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω χημικών παραγόντων (ανθρακούχα ποτά, όξινους χυμούς ,οξέα από εμέτους).
• Για την τροποποίηση του σχήματος του δοντιού προκειμένου να υποδεχτεί μία μερική οδοντοστοιχία (μασελάκι).

Πλεονεκτήματα

• Εξαιρετική αντοχή και εφαρμογή λόγω του υποκείμενου μεταλλικού σκελετού.
• Αισθητική αρκετά καλή λόγω της υπερκείμενης πορσελάνης που αναπαράγει πλήρως την μορφολογία των δοντιών.

Μειονεκτήματα

• Αρκετή παρασκευή (τρόχισμα) του δοντιού προκειμένου το μέταλλο και η πορσελάνη να παρέχουν τη συνδυασμένη αντοχή και αισθητική.
• Με την πάροδο του χρόνου και την υποχώρηση των μαλακών ιστών (ούλων) εμφανίζεται ένα αντιαισθητικό μεταλλικό ‘σειρήτι’ στην παρυφή των ούλων που αντιστοιχεί στο όριο του μεταλλικού σκελετού της στεφάνης και το οποίο ήταν ‘κρυμμένο’ μέσα στους μαλακούς ιστούς (ουλοδοντική σχισμή).
• Ο χρόνος ζωής των μεταλλοκεραμικών στεφανών προσεγγίζει τα 10-15 χρόνια με την προϋπόθεση ότι ο ασθενής εφαρμόζει αποτελεσματική στοματική υγιεινή και πραγματοποιείται τακτικός επανέλεγχος.

Στεφάνες (θήκες) ολοκεραμικές

Η ζιρκονία ή για μεγαλύτερη ακρίβεια Y-TZP (yttria τετραγωνικοί πολυκρύσταλλοι σταθεροποιημένης ζιρκονίας) χρησιμοποιείται πλέον στην αισθητική οδοντιατρική ως εξέλιξη των παλαιότερων ολοκεραμικών συστημάτων.
Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως υλικό στην ορθοπεδική το 1969 με επιτυχία για την κατασκευή τεχνητών αρθρικών κεφαλών στην κατ’ισχίο διάρθρωση και μέχρι σήμερα δεν έχει αναφερθεί καμία αποτυχία.
Έτσι οι στεφάνες ζιρκονίου αποτελούνται εσωτερικά από ένα πυρήνα ζιρκονίου που αντικαθιστά τον αντίστοιχο μεταλλικό σκελετό των μεταλλοκεραμικών στεφανών και εξωτερικά από πορσελάνη όπως και οι αντίστοιχες μεταλλοκεραμικές στεφάνες.Πολύ γρήγορα έγιναν ιδιαίτερα διμοφιλής διότι συνδυάζουν την αισθητική των ολοκεραμικών συστημάτων αλλά και την αντοχή στη θραύση των μεταλλοκεραμικών συστημάτων .
Επιπλέον το ζιρκόνιο έχει λευκό χρώμα και μεγαλύτερη σκληρότητα από τα υπόλοιπα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική. Διατηρεί την αντοχή του παρουσία νερού ή υγρασίας και διακρίνεται για τη εξαιρετική του βιοσυμβατότητα που ερμηνεύεται με την άψογη συμπεριφορά προς τους μαλακούς ιστούς.Για την κατασκευή των στεφανών ζιρκονίου απαιτείται ένα ειδικό μηχάνημα το CAD/ CAM το οποίο δουλεύει με υπολογιστή. Έτσι μετά την παρασκευή τον τροχισμό του δοντιού και τη λήψη αποτυπώματος , ο οδοντοτεχνίτης σκανάρει το αποτύπωμα και όλες οι λεπτομέρειες του τροχισμού που έχου ν γίνει από τον οδοντίατρο μεταφέρονται σε έναν υπολογιστή. Πάνω στον υπολογιστή σχεδιάζεται η θήκη και δίνεται εντολή μέσω του συστήματος CAM να την δημιουργήσει.
Σαν αποτέλεσμα έχουμε προσθετικές εργασίες με τέλεια εφαρμογή, υπερβολικά μεγάλη αντοχή, και άριστη αισθητική λόγω της φωτοδιαπερατότητας του.
Συνοπτικά λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε :

Πλεονεκτήματα

• Άριστη αισθητική.
• Άψογη εφαρμογή.
• Μεγάλη αντοχή στις μασητικές δυνάμεις.
• Άριστη εφαρμογή.

Μειονεκτήματα

• Αυξημένο κόστος σε σχέση με τις μεταλλοκεραμικές αποκαταστάσεις.

Αντενδείξεις

• Σε ασθενείς που τρίζουν ή σφίγγουν τα δόντια τους.

Γέφυρες μεταλλοκεραμικές

Πρόκειται για κατασκευές μόνιμες οι οποίες υποκαθιστούν τα δόντια που λείπουν και δεν αφαιρούνται από το στόμα.

Είναι ουσιαστικά ένα σύνολο από στεφάνες ενωμένες μεταξύ τους οι οποίες καλύπτουν τον κενό χώρο που έχει δημιουργηθεί λόγω της απώλειας ενός ή περισσοτέρων δοντιών. Η κλασική γέφυρα αποτελείται από δύο βασικές στεφάνες (θήκες), μια σε κάθε άκρο που στηρίζεται μόνιμα σε ένα φυσικό δόντι εκατέρωθεν του κενού χώρου, και κολλημένες ανάμεσα τους τόσες επιπλέον θήκες όσα τα δόντια που λείπουν.
Εσωτερικά ο σκελετός αποτελείται από μέταλλο ο οποίος εξωτερικά καλύπτεται από πορσελάνη.

Προϋποθεσεις

• Απουσία φλεγμονής με τη μορφή της ουλίτιδας ή της περιοδοντίτιδας.
• Ικανοποιητική οστική στήριξη των δοντιών που θα στηρίξουν τη γέφυρα.
• Αποτελεσματική στοματική υγιεινή.

Πλεονεκτήματα

• Είναι ακίνητες αποκαταστάσεις μόνιμα συγκολλημένες στη στοματική κοιλότητα του ασθενούς.
• Βελτιώνουν τη λειτουργία της μάσησης, της ομιλίας και της αισθητικής.
• Αποτρέπεται η μετακίνηση των παρακείμενων, στο κενό, δοντιών με αποτέλεσμα μελλοντικές διαταραχές στη σύγκλειση.
• Έχουν πολύ καλή αισθητική.

Μειονεκτήματα

• Η παρασκευή (τροχισμός) των δοντιών και η πιθανή ανάγκη απονεύρωσής τους.
• Το μειονέκτημα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με την τοποθέτηση εμφυτευμάτων.

Γέφυρες ολοκεραμικές

Ισχύουν ακριβώς τα ίδια με τις μεταλλοκεραμικές γέφυρες μόνο που στην προκειμένη περίπτωση ο σκελετός αποτελείται από ζιρκόνιο ο οποίος εξωτερικά καλύπτεται από πορσελάνη.
Επιπλέον υπερέχουν στην αισθητική σε σχέση με τις μεταλλοκεραμικές γέφυρες καθώς επίσης και στο κόστος το οποίο είναι σαφώς υψηλότερο.
Η τοποθέτηση τους αντενδείκνυται σε ασθενείς βρυγμομανείς δηλαδή σε ασθενείς που σφίγγουν ή τρίζουν τα δόντια τους.

Ο συγκεκριμένος τύπος γεφυρών πήρε το όνομα του από το Πανεπιστήμιο του Maryland όπου και εξελίχθηκε η συγκεκριμένη τεχνική.

Η διαφορά από την κλασική γέφυρα είναι ότι τα τεχνητά δόντια στηρίζονται με μεταλλικά πτερύγια – και όχι με στεφάνες (θήκες) – στην εσωτερική πλευρά των γειτονικών δοντιών στηριγμάτων .

Ενδείξεις

• Σε απώλεια πλαγίων τομέων της άνω και κάτω γνάθου.
• Σε απώλεια κεντρικών τομέων της κάτω γνάθου ή ενός κεντρικού τομέα της άνω γνάθου.
• Ως μεταβατική αποκατάσταση σε περιπτώσεις τοποθέτησης εμφυτευμάτων και αναμονής του χρόνου οστεοενσωμάτωσης.

Αντενδείξεις

• Σε περιπτώσεις στοματικών έξεων όπως δάγκωμα διαφόρων αντικειμένων ή βρυγμού( σφίξιμο ή τρίξιμο δοντιών).
• Σε περιπτώσεις υπερσύγκλεισης.

Πλεονεκτήματα

• Αφαιρείται λιγότερη οδοντική ουσία και μάλιστα από την εσωτερική επιφάνεια των δοντιών στηριγμάτων.
• Πιο οικονομική λύση.

Μειονεκτήματα

• Μπορεί να αποκολληθεί εύκολα σε σχέση με την κλασική γέφυρα γιαυτό και χρησιμοποιείται μόνο όταν λείπουν ένα ή δύο δόντια και κυρίως πρόσθια.
• Η δυσχρωμία που αποκτούν τα δόντια στήριξης (γκριζάρισμα των δοντιών) λόγω των μεταλλικών πτερυγίων στην εσωτερική τους πλευρά.

Γέφυρες τύπου Maryland ολοκεραμικές

Οι ολοκεραμικές γέφυρες τύπου Maryland αποτελούν εξέλιξη των αντίστοιχων μεταλλοκεραμικών γεφυρών τύπου Maryland, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πιθανή δυσχρωμία (γκριζάρισμα) των παρακείμενων δοντιών στηριγμάτων λόγω των μεταλλικών πτερυγίων στην εσωτερική τους επιφάνεια.

Στην προκειμένη περίπτωση η διαφορά από την κλασική γέφυρα είναι ότι τα τεχνητά δόντια στηρίζονται με ολοκεραμικά πτερύγια – και όχι με στεφάνες (θήκες) – στην εσωτερική πλευρά των γειτονικών δοντιών στηριγμάτων.

Ενδείξεις

• Σε απώλεια πλαγίων τομέων της άνω και κάτω γνάθου.
• Σε απώλεια κεντρικών τομέων της κάτω γνάθου ή ενός κεντρικού τομέα της άνω γνάθου.

Αντενδείξεις

• Σε περιπτώσεις στοματικών έξεων όπως δάγκωμα διαφόρων αντικειμένων ή βρυγμού( σφίξιμο ή τρίξιμο δοντιών).
• Σε περιπτώσεις υπερσύγκλεισης.

Πλεονεκτήματα

• Αφαιρείται λιγότερη οδοντική ουσία και μάλιστα από την εσωτερική επιφάνεια των δοντιών στηριγμάτων.
• Άριστη αισθητική (αποφεύγεται των γκριζάρισμα των δοντιών αφού δεν υπάρχουν μεταλλικά πτερύγια αλλά ολοκεραμικά).
• Λόγω του τρόπου συγκόλλησης παρουσιάζουν αυξημένη αντοχή μετά την συγκόλληση.

Μειονεκτήματα

• Η ευθραυστότητά τους πριν τη συγκόλληση γεγονός που καθιστά δύσκολο το χειρισμό τους.
• Αυξημένο κόστος συγκριτικά με τις μεταλλοκεραμικές γέφυρες τύπου Maryland.

Εμφυτεύματα

Στην Οδοντιατρική ορολογία το οδοντικό εμφύτευμα ή απλά εμφύτευμα είναι μία τεχνητή ρίζα δοντιού, κατασκευασμένη από τιτάνιο. Λειτουργεί ως βάση πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί ένα ή περισσότερα τεχνητά δόντια.Το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα οδοντικά εμφυτεύματα, η επεξεργασία της επιφάνειας τους καθώς και οι τεχνικές τοποθέτησής τους, έχουν εξελιχθεί και βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε σήμερα τα ποσοστά επιτυχίας τους ανέρχονται στο 96-99%.

Προϋποθέσεις

• Η λήψη λεπτομερούς ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού.
• Έλεγχος του οστού που θα τοποθετηθεί το εμφύτευμα (ποιότητα, ύψος και πάχος), πραγματοποιείται με αξονική τομογραφία.
• Απουσία οποιασδήποτε μορφής φλεγμονής, είτε στο οστό (π.χ. κύστη από παρακείμενο δόντι), είτε στους μαλακούς ιστούς (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα).
• Απουσία προβλημάτων γενικής υγείας όπως ο μη ελεγχόμενος διαβήτης, ινώδης δυσπλασία, παραμορφωτική οστεϊτιδα (νόσος Paget), υπερπαραθυροειδισμός.
• Να μη λαμβάνει ο ασθενής ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, αντιπηκτικά φάρμακα, διφωσφωνικά ή να έχει υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία.
• Εφαρμογή από τον ασθενή αποτελεσματικής στοματικής υγιεινής και τακτικός επανέλεγχος από τον επεμβαίνοντα.

Ενδείξεις

• Στην αποκατάσταση ενός ή περισσοτέρων ελλειπόντων δοντιών χωρίς να παρασκευαστούν (τροχιστούν) τα παρακείμενα δόντια.
• Στην συγκράτηση κινητών οδοντοστοιχιών (μασελών) όταν υπάρχει εκτεταμένη απορρόφηση (απώλεια) του οστού, λόγω απώλειας δοντιών για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πλεονεκτήματα

• Άψογη λειτουργία.
• Άψογη αισθητική.
• Δεν παρασκευάζονται (τροχίζονται) τα παρακείμενα δόντια.
• Περιορίζονται οι περιπτώσεις τοποθέτησης ολικής οδοντοστοιχίας (μασέλας).
• Ακίνδυνο για την γενική υγεία του ασθενή.
• Ποσοστό επιτυχίας πολύ υψηλό διότι τα εμφυτεύματα είναι κατασκευασμένα από τιτάνιο υλικό, απόλυτα βιοσυμβατό με τον οργανισμό.

Μειονεκτήματα

• Μεγάλος χρόνος ολοκλήρωσης της θεραπείας (3-4 μήνες).
• Υψηλότερο κόστος συγκριτικά με την συμβατική προσθετική (τοποθέτηση γεφυρών, στεφανών, οδοντοστοιχιών).

Διαδικασία

Αφού πραγματοποιηθεί εκτεταμένος ακτινολογικός και κλινικός έλεγχος για τον προσδιορισμό της θέσης και του μεγέθους των εμφυτευμάτων, ακολουθεί η επέμβαση της τοποθέτησης των εμφυτευμάτων.
Ο ασθενής ακολουθεί κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ξεκινώντας από την προηγούμενη μέρα της επέμβασης και συνεχίζει για τις επόμενες 6 ημέρες.
Τα εμφυτεύματα τοποθετούνται με τοπική αναισθησία σε μία συνεδρία, με μία τεχνική που διασφαλίζει το σωστό προσανατολισμό τους μέσα στο οστό ανάλογα με την υπερκείμενη προσθετική εργασία. Οι ασθενείς επιστρέφουν στην καθημερινή τους δραστηριότητα άμεσα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις καλύπτονται με τα ούλα και παραμένουν έτσι 2-3 μήνες, ώστε να ενσωματωθούν (ενωθούν) με το οστό που τα περιβάλλει (οστεοενσωμάτωση).
Μετά την πάροδο αυτή του χρόνου αναμονής, τα εμφυτεύματα αποκαλύπτονται και ακολουθεί η κατασκευή της προσθετικής εργασίας που θα στηρίξουν.

Συχνές ερωτήσεις για τα εμφυτεύματα